Rynek ubezpieczeń na życie w Polsce liczony składką przypisaną brutto wyniósł po 3 kwartałach 2019 roku 15 898 mln zł, co oznacza, że w okresie ostatnich 5 lat średniorocznie spadał o 5,6%. Zebrana w ciągu trzech kwartałów 2019 roku składka była jednocześnie niższa niż w analogicznym okresie poprzedniego roku o 3,1%. Wynikało to głównie ze zmian w zakresie składki jednorazowej w produktach o charakterze inwestycyjnym, podczas gdy składka w produktach ze składką okresową w niewielkim stopniu wzrosła.
Źródło: KNF Biuletyn Kwartalny. Rynek ubezpieczeń 3/2019, Rynek ubezpieczeń 3/2019, Rynek ubezpieczeń 3/2018, Rynek ubezpieczeń 3/2017, Rynek ubezpieczeń 3/2016, Rynek ubezpieczeń 3/2015
Zmiany poziomu i dynamiki składki na rynku ubezpieczeń na życie w ostatnich latach stymulowane są głównie składką jednorazową w produktach o charakterze inwestycyjnym. Na uwagę zasługuje fakt, że również po 3 kwartałach 2019 roku spadek składki dla całego rynku w ujęciu rok do roku dotyczył składki jednorazowej (spadek o 699 mln zł, tj. 17,0% r/r w porównaniu z 31,7% rok wcześniej). Średnioroczna dynamika składki jednorazowej od 2014 wynosiła – 17,4%. Przyczyn spadku przypisu składki jednorazowej w kilkuletnim trendzie należy upatrywać w zmianach sytuacji na rynku kapitałowym oraz w otoczeniu prawnym. Początkowo rekordowo niskie stopy procentowe miały wpływ na spadek rentowności tzw. polisolokat, prowadząc tym samym do zwiększonego zainteresowania innymi produktami inwestycyjnymi. Dodatkowo, 1 stycznia 2015 roku wprowadzono podatek od krótkoterminowych produktów na życie i dożycie o stałej stopie zwrotu lub zwrocie opartym o indeksy, co również wpłynęło na mniejsze zainteresowanie klientów takimi produktami i w końcu do wycofania, szczególnie tych pierwszych, z oferty zakładów ubezpieczeń. W kolejnych latach wytyczne organu nadzoru, w tym dotyczące poziomu opłat ponoszonych przez klientów produktów z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym (UFK) oraz dyrektywy unijne regulujące rynek tego rodzaju produktów i ich dystrubucji doprowadziły do ograniczenia ich sprzedaży przez zakłady ubezpieczeń, w szczególności we współpracy z bankami. Pierwsze 3 kwartały 2018 roku charakteryzowały się dynamicznym spadkiem poziomu przypisu ze składką jednorazową do najniższych wartości od wielu lat, po czym w kolejnych kwartałach ustabilizował on się na poziomie 1,1-1,2 mld zł kwartalnie.
Składka przypisana brutto | 1 stycznia - 30 września 2018 | 1 stycznia - 30 września 2019 | ||||
PZU Życie | Rynek | Rynek bez PZU Życie | PZU Życie | Rynek | Rynek bez PZU Życie | |
Składka okresowa | 5 650 | 12 286 | 6 636 | 5 723 | 12 475 | 6 752 |
Składka jednorazowa | 547 | 4 123 | 3 576 | 628 | 3 424 | 2 796 |
RAZEM | 6 197 | 16 409 | 10 212 | 6 351 | 15 898 | 9 548 |
Źródło: KNF (www.knf.gov.pl). Biuletyn Kwartalny. Rynek ubezpieczeń 3/2019, Rynek ubezpieczeń 3/2018, dane PZU Życie
Efektem zachodzących na rynku zmian był wzrost znaczenia składki okresowej, która stanowi przewagę konkurencyjną PZU Życie na rynku. W ciągu 3 kwartałów 2019 roku składka tego typu była wyższa o 1,5% w porównaniu do tego samego okresu 2018 roku, a średnioroczny wzrost przez 5 ostatnich lat wynosił 0,3%. Pomimo spadku przypisu okresowego w polisach na życie, związanych z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym (r/r o 210 mln zł) wciąż rośnie składka ochronna w grupach I i V (+395 mln zł r/r), głównie w zakresie ubezpieczeń zawieranych w formie indywidualnej.
Jednocześnie utrzymuje się wysoka koncentracja rynku mierzonego okresową składką przypisaną brutto. Nie zmieniła się również kolejność największych podmiotów na rynku ale wzrósł ich łączny udział, szczególnie pierwszych czterech.
Łączny wynik techniczny uzyskany przez zakłady ubezpieczeń na życie w trakcie 3 kwartałów 2019 roku był wyższy o 135 mln zł (5,6%) niż w analogicznym okresie 2018 roku i wyniósł 2 542 mln zł. Wzrost nastąpił przede wszystkim w grupie ubezpieczeń na życie (I grupa) - o 167 mln zł (34,8%). Przyczynami były wzrost przychodów z działalności lokacyjnej w części alokowanej do tej grupy produktów oraz wolniejszy niż w przypadku przychodów wzrost kosztów zarówno działalności ubezpieczeniowej, jaki i odszkodowań i świadczeń.
Składka przypisana brutto vs wynik techniczny | 1 stycznia - 30 września 2018 | 1 stycznia - 30 września 2019 | ||||
PZU Życie | Rynek | Rynek bez PZU Życie | PZU Życie | Rynek | Rynek bez PZU Życie | |
Składka przypisana | 6 197 | 16 409 | 10 212 | 6 351 | 15 898 | 9 548 |
Wynik techniczny | 1 267 | 2 407 | 1 139 | 1 334 | 2 542 | 1 208 |
Rentowność | 20,4% | 14,7% | 11,4% | 21,0% | 16,0% | 13,0% |
Źródło: KNF (www.knf.gov.pl). Biuletyn Kwartalny. Rynek ubezpieczeń 3/2019, Rynek ubezpieczeń 3/2018, dane PZU Życie
W tym samym okresie zakłady ubezpieczeń na życie wypracowały wynik netto na poziomie 2 061 mln zł, co stanowiło wzrost r/r o 97 mln zł, tj. 4,9%. Poprawa wyniku to efekt lepszych niż w analogicznym okresie 2018 roku wyników technicznych opisanych powyżej przy jednocześnie negatywnym wpływie gorszych wyników inwestycyjnych ubezpieczycieli w zakresie lokat wolnych środków zakładów.
Wartość lokat zakładów ubezpieczeń na życie na koniec III kwartału 2019 roku wyniosła 39 918 mln zł, co oznacza wzrost o 0,7% w porównaniu do końca 2018 roku. Natomiast wysoki poziom wykupów przy jednoczesnym spadku poziomu wpłat środków do funduszy przez klientów przyczyniły się do zmniejszenia aktywów netto ubezpieczeń na życie, gdy ryzyko lokaty (inwestycyjne) ponosi ubezpieczający (o 3,3% do poziomu 49 231 mln zł).
Działalność PZU Życie
W ramach Grupy PZU działalnością na polskim rynku ubezpieczeń na życie zajmuje się PZU Życie. PZU Życie oferuje szeroki zakres ubezpieczeniowych produktów na życie, które do celów zarządczych raportowane i analizowane są w podziale na trzy segmenty: ubezpieczenia grupowe i indywidualnie kontynuowane, ubezpieczenia indywidualne oraz kontrakty inwestycyjne.
W ciągu 3 kwartałów 2019 roku PZU Życie zebrał 39,9% składki przypisanej brutto wszystkich zakładów ubezpieczeń na życie, co oznacza dalszy wzrost w stosunku do ubiegłorocznego udziału w rynku (+2,2 p.p.). Przyczyną wzrostu udziału PZU Życie jest wyższy niż przed rokiem poziom składki przypisanej płatnej jednorazowo (zarówno wśród ubezpieczeń ochronnych jak i inwestycyjnych) przy spadku poziomu średnio pozostałych uczestników rynku (w grupie ubezpieczeń na życie, związanych z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym).
Jednocześnie PZU Życie wciąż pozostawał zdecydowanym liderem w segmencie składki płaconej okresowo. W trakcie 3 kwartałów 2019 roku pozyskał 45,9% tego rodzaju składek firm ubezpieczeniowych, co oznacza niewielki spadek udziału w tym segmencie rynku w stosunku do ubiegłego roku (o 0,1 p.p.). Dynamika rok do roku składki przypisanej brutto PZU Życie w tym segmencie wyniosła 1,3%, a jednocześnie łącznie pozostałym uczestnikom rynku udało się uzyskać dynamikę na poziomie 1,7% (szczególnie silne wzrosty TUnŻ WARTA S.A.). Jednym z głównych czynników był dynamiczny rozwój portfela ubezpieczeń zdrowotnych oraz indywidualnych ochronnych. PZU Życie posiadał w swoim portfelu już ponad 2,1 mln tego rodzaju polis. Udział PZU wyłącznie w segmencie ubezpieczeń na życie (grupa I) dla składki opłacanej okresowo po III kwartale 2019 roku wyniósł 62,4% mierząc składką przypisaną brutto oraz 67,3% mierząc liczbą czynnych umów. Natomiast względem sposobu zawarcia umowy udział PZU wyłącznie w segmencie ubezpieczeń na życie (grupa I) kształtował się na poziomie – 66,5% dla umów zawartych w formie grupowej oraz 39,6% dla umów indywidualnych (mierząc składką przypisaną brutto).
Wynik techniczny PZU Życie stanowił ponad połowę wyniku uzyskiwanego przez wszystkie towarzystwa ubezpieczeń na życie. Świadczy to o wysokiej rentowności oferowanych produktów. Marża wyniku technicznego PZU Życie na składce przypisanej brutto ponad 1,6-krotnie przekraczała marżę uzyskiwaną łącznie przez resztę towarzystw oferujących ubezpieczenia na życie (21,0% wobec 13,0%).
Oferta produktowa
PZU Życie jako powszechny i największy ubezpieczyciel na polskim rynku, konsekwentnie poszerza swoją ofertę produktową o nowe produkty lub zmodyfikowane już istniejące, aby móc chronić klienta na każdym etapie jego życia. Zmiany w ofercie produktowej mają na celu przyciągnięcie nowych klientów i zwiększenie ochrony dla będących już w portfelu wraz z budową ich lojalności oraz poprawą satysfakcji. Wykorzystując unikalną w branży synergię kompetencji Grupy PZU (ubezpieczyciela, operatora medycznego, zarządzającego inwestycjami), spółka może kompleksowo zadbać o życie, zdrowie i oszczędności klientów, zapewniając im jak najszersze wsparcie.
Równocześnie zmiany w ofercie uwzględniają zmieniające się wymagania regulatora oraz rosnącą ustawową ochronę konsumenta. PZU Życie prezentuje postawę customer-oriented, projektując ofertę i proces obsługi klienta tak, aby ten czuł się w pełni zaopiekowany i usatysfakcjonowany. Warto podkreślić, że wprowadzane zmiany dotyczą nie tylko samego produktu, ale również unowocześnienia i uproszczenia sposobu oferowania i zawierania ubezpieczeń, a także umożliwienia klientowi skorzystania z wielu różnych sposobów kontaktu z zakładem ubezpieczeń (np. w oddziale, poprzez telefon, mail, konto klienta, osobę prowadzącą techniczną obsługę ubezpieczenia w zakładzie pracy, czy za pośrednictwem pośrednika ubezpieczeniowego, zarówno wyłącznego jak i zewnętrznego).
Największe zmiany produktowe w 2019 roku
W ramach ubezpieczeń grupowych i zdrowotnych w 2019 roku PZU Życie wprowadził następujące główne zmiany:
PZU Życie pod Ochroną zapewnia wsparcie dla bliskich usługi medyczne m.in. w razie następstw nieszczęśliwego wypadku oraz wystąpienia ciężkiej choroby. Każdy pracownik może też indywidualnie rozszerzyć ubezpieczenie o wsparcie finansowe w razie problemów zdrowotnych dziecka, o dofinansowanie do zakupu leków na receptę i dodatkowe wsparcie finansowe w razie następstw wypadków w życiu codziennym.
PZU Zdrowie pod Ochroną oferuje m.in. dostęp do lekarzy i badań w 620 miastach w Polsce. Każdy pracownik może też indywidualnie rozszerzyć ubezpieczenie o dofinansowanie do zakupu leków na receptę i opiekę medyczną dla bliskich. Wprowadzenie możliwości sprzedaży produktów tylko ochronnych lub tylko zdrowotnych umożliwia Agentowi jeszcze lepsze dopasowanie oferty do potrzeb Ubezpieczającego;
każde z tych ubezpieczeń można rozszerzyć o usługi medyczne. W ich ramach zapewnione są m.in. konsultacje lekarzy specjalistów i rehabilitacja.
W ramach ubezpieczeń indywidualnie kontynuowanych PZU Życie wprowadził następujące zmiany:
W ramach indywidualnych ubezpieczeń o charakterze ochronnym PZU Życie wdrożył w Sieci Oddziałów PZU i Sieci Agencyjnej nowe ubezpieczenia:
PZU Życie aktywnie współpracował z 4 bankami, w tym rozwijał kooperację z bankami z Grupy PZU, kontynuując wdrożenie kompleksowej oferty z wykorzystaniem sieci dystrybucyjnej tych banków. Współpraca z Pekao oraz Alior Bank pozwala PZU Życie sukcesywnie rozszerzać ofertę i skalę sprzedaży produktów ubezpieczeniowych powiązanych z produktami bankowymi. W pierwszym kwartale 2019 roku została uruchomiona sprzedaż ubezpieczenia na życie pożyczkobiorców pożyczek gotówkowych Banku Pekao.
W ramach indywidualnych ubezpieczeń o charakterze inwestycyjnym PZU Życie przeprowadził kolejne subskrypcje ubezpieczenia strukturyzowanego Świat Zysków (11 subskrypcji w całym 2019 roku). W ramach poszczególnych subskrypcji oferowane były zróżnicowane strategie inwestycyjne. PZU Życie dokonał następujących zmian w ofercie produktowej w kanale bancassurance:
W pozostałych inicjatywach PZU Życie niezmiennie stawia na jeszcze lepsze zrozumienie potrzeb klienta i budowanie z nim długoterminowych relacji. Chce szybko reagować na zmiany w otoczeniu dopracowaną ofertą oraz jasnymi przekazami komunikacyjnymi poprzez:
Czynniki, w tym zagrożenia i ryzyka, które mogą mieć wpływ na działalność sektora ubezpieczeń na życie w 2020 roku