Bankowość (Bank Pekao, Alior Bank)

Sytuacja na rynku

Na koniec grudnia 2019 roku działalność prowadziło 30 banków komercyjnych, 538 banków spółdzielczych oraz 32 oddziały instytucji kredytowych.

Sytuacja sektora bankowego w 2019 roku pozostawała stabilna, czemu sprzyjało utrzymujące się ożywienie gospodarki oraz funkcjonowanie banków w środowisku niskich stóp procentowych. Przez 12 miesięcy 2019 roku sektor bankowy wypracował zysk netto na poziomie 14,6 mld zł tj. o ponad 1,5 mld zł (11,8%) więcej od wyniku osiągniętego w 2018 roku.

Główny wpływ na kształtowanie się wyniku netto sektora miała poprawa wyniku z działalności operacyjnej (o 2,1 mld zł, tj. 11,8% więcej w porównaniu do 2018 roku), która nastąpiła w rezultacie istotnego wzrostu wyniku odsetkowego związanego ze zwiększeniami bazy kredytowej, wraz z jednoczesnym wzrostem poziomu wyniku z tytułu opłat i prowizji.

Należności brutto od sektora niefinansowego (bez instrumentów dłużnych) na koniec grudnia 2019 roku wzrosły o 4,8% r/r i wyniosły 1 062 mld zł. Głównymi obszarami wzrostu były należności od gospodarstw domowych (+5,5% r/r) oraz przedsiębiorstw (+3,3% r/r).

Koszty działania banków (bez uwzględnienia amortyzacji i rezerw) wzrosły w analizowanym okresie o 4,1%. Zmiana spowodowana jest wyższymi kosztami pracowniczymi (o 4,7%) oraz wzrostem kosztów ogólnego zarządu (o 3,6%).

Na koniec grudnia 2019 roku aktywa sektora bankowego osiągnęły wartość 2,0 bln zł i były wyższe od stanu na koniec 2018 roku o 106,8 mld zł tj. o 5,6%.

Portfel (brutto) kredytów konsumpcyjnych wobec końca 2018 roku zwiększył się o 8,1 mld zł podczas gdy portfel kredytów mieszkaniowych dla gospodarstw domowych wzrósł w tym samym czasie o 27,4 mld zł. W ramach należności od przedsiębiorstw niefinansowych portfele (brutto) kredytów operacyjnych wzrosły o 3,5 mld zł podczas gdy kredyty inwestycyjne wzrosły o 10,3 mld zł. Wartość brutto portfela kredytów na nieruchomości udzielonych przedsiębiorstwom niefinansowym zniejszyła się w ciągu roku o 0,3 mld zł.

Wartość depozytów sektora niefinansowego wzrosła do grudnia 2019 roku o 111,2 mld zł.

Wielkość funduszy własnych sektora bankowego dla współczynników kapitałowych, wyliczona zgodnie z regulacjami zawartymi w Rozporządzeniu CRR¹, wyniosła na koniec grudnia 2019 roku 211,0 mld zł i w porównaniu do końca grudnia 2018 roku wzrosła o 3,6%.

Łączny współczynnik kapitałowy sektora banków komercyjnych i spółdzielczych na koniec grudnia 2019 roku wyniósł 19,1% w porównaniu do 19,0% na koniec grudnia 2018 roku, a współczynnik kapitału podstawowego Tier I wyniósł 17,1%. 

Działalność Grupy Kapitałowej Pekao 

Na czele Grupy Kapitałowej Pekao stoi Bank Pekao, uniwersalny bank komercyjny, oferujący pełny zakres usług bankowych świadczonych na rzecz klientów indywidualnych oraz instytucjonalnych, prowadzący działalność głównie w Polsce. Grupa Kapitałowa Pekao obejmuje instytucje finansowe działające na rynkach: bankowym, zarządzania aktywami, funduszy emerytalnych, usług maklerskich, doradztwa transakcyjnego, leasingu i faktoringu.

Celami strategicznymi Pekao ogłoszonymi w ramach nowej strategii na lata 2018-2020 „Siła Polskiego Żubra” jest osiągnięcie pozycji lidera rentowności w oparciu o budowanie trwałych relacji biznesowych i poprawę efektywności działania. Priorytetami strategicznymi Pekao w 2020 roku pozostanie: inteligentny wzrost, budowa długookresowych relacji z klientami w oparciu o zintegrowany model obsługi, transformacja cyfrowa i operacyjna, która umocni pozycję jednego z najbardziej rozpoznawalnych banków w Polsce dzięki profesjonalizmowi działania oraz tworzeniu wartości dla klienta.

W 2020 roku kończy się strategia „Siła Polskiego Żubra” opracowana na lata 2018 -2020, w związku z czym bank rozpocznie prace nad nową strategią obejmująca horyzont czasowy kilku kolejnych lat.

Na koniec III kwartału 2019 roku Bank Pekao plasował się na drugim miejscu wśród banków w Polsce (wg wielkości aktywów).   

Nowe produkty i usługi

Zgodnie ze strategią Banku Pekao, podstawą wzrostu w obszarze klientów indywidualnych jest istotne zwiększenie liczby rachunków m.in. dzięki nowej ofercie rachunku osobistego, nowej ofercie dla młodych oraz najnowocześniejszej bankowości mobilnej.

Z uwagi na skalę i potencjał wzrostu, Bankowość Detaliczna stanowi priorytetowy obszar rozwoju banku. Prowadzone w 2019 roku działania strategiczne miały na celu przede wszystkim: istotne i trwałe zwiększenie liczby pozyskiwanych klientów, wzrost portfela kredytów konsumpcyjnych oraz kredytów hipotecznych, wzrost rentowności poprzez inteligentne zarządzanie ceną, zacieśnienie relacji z klientami poprzez aktywny cross-sell dzięki rozbudowanej ofercie produktów inwestycyjnych i ubezpieczeniowych, a także rozwój segmentu klienta biznesowego (firmy mikro). Cele te były realizowane poprzez m.in. wykorzystanie potencjału pozyskiwania klientów w kanałach cyfrowych przy zastosowaniu najnowocześniejszych rozwiązań biometrii, zautomatyzowanie procesu kredytowego dla kredytów gotówkowych oraz rozwój współpracy z Grupą PZU w zakresie oferty produktów ubezpieczeniowych i inwestycyjnych. Wprowadzone rozwiązania zapewniają jednocześnie najwyższą jakość udzielanych pożyczek. Dla klientów zawierających umowę o pożyczkę gotówkową bank rozszerzył ofertę produktową o nowe pakiety ubezpieczeń PZU, dostępne dla klientów kupujących pożyczki zarówno w kanałach zdalnych, jak i w oddziałach.

W 2019 roku Bank Pekao konsekwentnie promował działania wzmacniające akwizycję, pozyskując klientów w oparciu o nową i uproszczoną ofertę rachunków bieżących (Konto Przekorzystne) i kart płatniczych (w tym szczególnie promowaną Kartę Rewolucyjną), a także w oparciu o efektywne działania marketingowe oraz usprawnione procesy sprzedażowe we wszystkich kanałach dystrybucji. Działania te znalazły odzwierciedlenie w postaci rekordowych wyników sprzedaży nowych rachunków, która w całym roku osiągnęła założony w strategii poziom 455 tys. W 2019 roku Bank Pekao udostępnił możliwość samodzielnego, internetowego otwierania konta przez klienta na komputerze lub smartfonie. Weryfikacja tożsamości odbywa się za pomocą biometrii twarzy oraz dowodu osobistego. W drugiej połowie 2019 roku udział sprzedaży zainicjowanej w kanałach zdalnych wyniósł około 20%.

Pekao umacnia wiodącą pozycję wśród banków zorientowanych na pozyskanie młodych klientów. Największy wzrost liczby klientów nastąpił w grupie młodzieży w wieku 13-17 lat. W 2019 roku liczba pozyskanych nowych klientów w wieku 13-17 lat była o 58% wyższa w porównaniu do 2018 roku a wzrost liczby pozyskanych klientów do 26 roku życia wyniósł 12% r/r.

Bank Pekao zajmuje wiodącą pozycję w zakresie obsługi obcokrajowców. Najliczniejszą grupę stanowią obywatele Ukrainy, dla których bank przygotował szeroki wachlarz produktów i usług w tym m.in. infolinia prowadzona w języku ukraińskim, pełny pakiet niezbędnej dokumentacji w języku ukraińskim oraz aplikację mobilną PeoPay, Konto Przekorzystne, wielowalutową kartę z możliwością bezpłatnych wypłat z bankomatów za granicą, w tym na Ukrainie.

W 2019 roku Bank Pekao kontynuował rozwój współpracy z PZU w obszarze bancassurance, rozszerzając ofertę w oddziałach banku o dwa ubezpieczenia zabezpieczające spłatę produktów kredytowych. Pekao we współpracy z PZU prowadził szereg działań wspierających sieć sprzedaży w zakresie poszerzania wiedzy produktowej oraz umiejętności sprzedażowych. W szkoleniach produktowych wzięło udział prawie 3 tys. pracowników, a ponad 750 nowych pracowników przystąpiło do egzaminu licencyjnego. W IV kwartale 2019 roku wolumen pożyczek z ubezpieczeniem CPI wzrósł o 37% w porównaniu z I kwartałem 2019 roku. Wartość składki ubezpieczeniowej powiązanej ze sprzedażą pożyczek gotówkowych w kanałach zdalnych wzrosła w IV kwartale 2019 roku o 14% względem sprzedaży I kwartału 2019 roku. W segmencie obejmującym ubezpieczenia majątkowe budynków i lokali mieszkalnych wolumen składki w IV kwartale był o 40% wyższy niż w I kwartale 2019 roku. 

W kanałach elektronicznych Banku Pekao trwały kampanie ubezpieczeń turystycznych PZU oferowanych za pośrednictwem portalu mojePZU.

Segment mikroprzedsiębiorstw jest jednym z ważniejszych i perspektywicznych segmentów dla banku. W ramach rozwoju działalności w tym obszarze zrealizowano w 2019 roku szereg działań zwiększających atrakcyjność oferty (w tym np. nowa oferta terminali płatniczych, konto na selfie i oferta „600 zł na dobry start z Pekao”) oraz podnoszących efektywność sprzedaży poprzez optymalizację procesów obsługi. Bank Pekao, jako pierwszy w Polsce, wdrożył prosty i wygodny proces otwierania konta dla mikro przedsiębiorców, bez konieczności wizyty w oddziale. Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą mogą otworzyć konto firmowe poprzez zdalne kanały internetowe. Weryfikacja tożsamości zostaje przeprowadzona online poprzez wykonanie własnego zdjęcia „selfie” i zdjęcia dowodu osobistego. Usługa jest dostępna przez całą dobę, 7 dni w tygodniu. Klientom biznesowym udostępniono możliwość kontaktowania się z bankiem poprzez czat, video oraz połączenie głosowe z infolinią banku przez internet.

Bank konsekwentnie realizuje strategię wzrostu w segmencie Małych i Średnich Przedsiębiorstw. W 2019 roku kontynuowano działania mające na celu intensyfikację sprzedaży oraz zacieśnienie relacji z dotychczasowymi klientami. Do takich działań zaliczyć można w szczególności: rozwój modelu obsługi opartego o mobilnych doradców, kanały zdalne oraz specjalistów produktowych, wzmocnienie kompetencji pracowniczych poprzez pozyskanie wysokiej klasy specjalistów, a także szereg inicjatyw wzmacniających akwizycję.

Koncentrowano się również na działaniach zmierzających do podniesienia satysfakcji klientów poprzez dalsze usprawnienia i optymalizację kluczowych procesów, produktów i usług, dzięki czemu znacząco wzrosła liczba pozyskanych klientów (o 18% w porównaniu do 2018 roku). Klientom sektora MŚP udostępniono m.in. bogatą ofertę produktów z zakresu transakcji FX Spot oraz transakcji zabezpieczających ryzyko kursowe, które dotychczas były kierowane wyłącznie do klientów segmentu korporacyjnego.

W ramach Programu Polska Bezgotówkowa Bank Pekao na atrakcyjnych warunkach oferuje klientom biznesowym terminale POS, a ogólna liczba terminali płatniczych wydanych klientom od początku 2019 roku była o 71% wyższa w porównaniu do 2018 roku.

W 2019 roku wprowadzono do oferty dwa rodzaje kredytów związanych z działaniami ukierunkowanymi na ekologię. Kredyt PrzEKOrzystny przeznaczony jest na finansowanie odnawialnych źródeł energii przy użyciu paneli fotowoltaicznych na własny użytek. Kredyt zabezpieczony jest bezpłatną gwarancją BGK Biznesmax, dzięki czemu klienci otrzymują preferencyjną stawkę kredytu, a przez pierwsze trzy lata spłaty kredytu również zwrot odsetek w wysokości 5% kwoty kredytu.

Ponadto Pekao podpisał umowę z EBI na finansowanie projektów poprawiających efektywność energetyczną w tym termomodernizację, wymianę maszyn czy odnawialne źródła energii, dzięki której przedsiębiorcy działający w województwie kujawsko-pomorskim mogą otrzymać niskooprocentowany kredyt. Kredyt Energooszczędny jest dostępny tylko w Banku Pekao. Niskie oprocentowanie jest możliwe dzięki wykorzystaniu środków unijnych z Regionalnego Programu Operacyjnego.

W ramach oferty dla klientów korporacyjnych Bank Pekao, jako wiodący bank korporacyjny w Polsce, podejmował w 2019 roku szereg inicjatyw ukierunkowanych na zacieśnienie relacji z klientami, wzmocnienie oferty dla klientów oraz wzrost rentowności poprzez zwiększenie udziału dochodów nie-kredytowych. Dedykowane działania wsparte przez specjalistów produktowych oraz sektorowych, skoncentrowane były na wzroście sprzedaży strategicznych produktów cross-sellowych takich jak leasing i faktoring oraz produkty bankowości transakcyjnej. Działania te przyczyniły się do wzrostu udziału dochodów niekredytowych w łącznych dochodach segmentu o 36 p.b. w porównaniu z 2018 rokiem.   

Pekao TFI 

W ramach Grupy kapitałowej Pekao działa również Pekao Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych (Pekao TFI). Pekao TFI (dawniej Pioneer Pekao TFI) jest najstarszym towarzystwem funduszy inwestycyjnych w Polsce dostarczającym klientom nowoczesne produkty finansowe udostępniając możliwości inwestowania na największych światowych rynkach kapitałowych. Od wielu lat tworzy programy oszczędnościowe, w tym także programy oferujące możliwość dodatkowego oszczędzania na emeryturę w ramach trzeciego, dobrowolnego filaru emerytalnego. W ofercie Pekao TFI dostępna jest również usługa zarządzania portfelami oraz Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK). Na koniec grudnia 2019 roku spółka posiadała aktywa w zarządzaniu w wysokości 21,6 mld zł, co oznacza wzrost o 2,2 mld zł, tj. 11,2% w porównaniu do końca grudnia 2018 roku i przekłada się na 8,1% udziału w rynku TFI (3 pozycja). FUNDUSZE INWESTYCYJNE 

Działalność Grupy kapitałowej Alior Bank 

Na czele Grupy kapitałowej Alior Banku stoi Alior Bank. Alior jest uniwersalnym bankiem depozytowo-kredytowym, obsługującym osoby fizyczne, prawne i inne podmioty będące osobami krajowymi i zagranicznymi. Podstawowa działalność banku obejmuje prowadzenie rachunków bankowych, udzielanie kredytów i pożyczek pieniężnych, emitowanie bankowych papierów wartościowych oraz prowadzenie skupu i sprzedaży wartości dewizowych. Bank prowadzi także działalność maklerską, doradztwo i pośrednictwo finansowe, aranżację emisji obligacji korporacyjnych oraz świadczy inne usługi finansowe.

Alior Bank świadczy usługi przede wszystkim klientom z Polski. Udział klientów zagranicznych w całkowitej liczbie klientów Banku jest znikomy. 

Alior Bank jest jedną z najbardziej nowoczesnych i innowacyjnych instytucji finansowych w Polsce. To miejsce dla ludzi, którzy mają pomysły i odwagę biznesową, by wyznaczać nowe standardy bankowości. W ofercie banku dostępne są usługi i produkty zarówno dla klientów indywidualnych, jak i biznesowych, w tym małych i średnich przedsiębiorstw oraz klientów instytucjonalnych. Oferta banku łączy zasady tradycyjnej bankowości z innowacyjnymi rozwiązaniami – dzięki temu Alior Bank systematycznie wzmacnia pozycję rynkową i od lat konsekwentnie wyznacza nowe kierunki rozwoju polskiej bankowości. Realizując strategę „Cyfrowego Buntownika” Alior Bank ma ambicje stać się cyfrowym bankiem pierwszego wyboru dla klientów indywidualnych oraz małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce oraz chce uzyskać pozycję jednego z najbardziej innowacyjnych banków w Europie.

Alior Bank plasował się na ósmym miejscu wśród banków w Polsce (wg wielkości aktywów) na koniec III kwartału 2019 roku.

Nowe produkty i usługi

Jedną z kluczowych strategicznych inicjatyw w 2019 roku, było otwarcie nowego kanału dystrybucji pożyczki gotówkowej - platformy Cash. Jest to platforma, która powstała we współpracy z PZU i opiera się o technologię serwisu Bancovo.pl. Będzie ona udostępniana pracownikom wybranych, dużych zakładów pracy. Polega na zastosowaniu pełnego procesu online, który jest w większości samoobsługowy, a podane przez klienta informacje dochodowe weryfikowane i potwierdzane są bezpośrednio przez jego pracodawcę. Ważną cechą procesu jest dokonywanie spłat w drodze potrąceń rat z wynagrodzeń pracowników bezpośrednio przez ich pracodawcę. Jako pierwsi dostęp do platformy otrzymali pracownicy Grupy PZU, a w przyszłości do platformy dołączane będą także kolejne firmy. We wrześniu 2019 roku Bancovo poszerzył ofertę pośrednictwa kredytowego o finansowanie ratalne rozpoczynając współpracę z największym polskim detalistą z segmentu RTV AGD, firmą EURO RTV AGD. W ramach tego rozwiązania Bancovo zapewnia silnik kredytowy agregujący oferty wybranych instytucji finansowych, który w procesie paperless zapewnia finansowanie dla oferowanych przez sklep towarów.

Ponadto, w IV kwartale 2019 roku, wykorzystując możliwości jakie wprowadziła dyrektywa PSD2, Alior Bank wprowadził dla klientów innych banków opcję ubiegania się o produkty kredytowe Alior Bank bez konieczności przedstawiania zaświadczenia o zarobkach. Taką możliwość daje usługa dostępu do informacji o rachunku płatniczym (ang. Account Information Service, AIS). Rozwiązanie jest dostępne w wybranych punktach sprzedaży oraz w contact-center. Do końca I kwartału 2020 roku planowane jest sukcesywne rozszerzenie zasięgu dostępności tego udogodnienia w całej sieci sprzedaży, a także w procesach włączając w to również procesy internetowe.

W obszarze bancassurance Alior Bank wprowadził do oferty w 2019 roku dobrowolne ubezpieczenie ochronne jako uzupełnienie oferty produktów bankowych dla Klienta Biznesowego. W tym celu nawiązana została współpraca z PZU w zakresie oferowania ubezpieczenia nieruchomości (mienia od ognia i innych żywiołów) dla klientów korzystających z kredytu nieodnawialnego zabezpieczonego nieruchomością. Ubezpieczenie jest oferowane w tzw. modelu indywidualnym, w którym Alior Bank występuje jako pośrednik ubezpieczeniowy.

W 2019 roku Alior Bank nadal koncentrował się na automatyzacji procesów w obszarze Finansowania Handlu gdzie wprowadził szereg nowych produktów i usług m.in.:

• automatyczny proces otwierania iKonta Biznes i Rachunku 4x4 w nowej Bankowości Elektronicznej;
• możliwość zarejestrowania w bankowości elektronicznej Profilu Zaufanego oraz podpisywania wniosków administracji publicznej Profilem Zaufanym;
• udostępnienie w bankowości elektronicznej modułu do zarządzania pakietami: gotówkowym, krajowym, zagranicznym i oszczędnym, dostępnymi w ramach Rachunku 4x4;
• wprowadzenie oferty dla mikro, małych i średnich firm opartej na zautomatyzowanym procesie kredytowym Feniks KB i jednej decyzji do 20 minut dla pięciu form finansowania: kredytu w rachunku bieżącym, biznes kredytu, karty kredytowej, faktoringu i leasingu;
• rozszerzenie oferty o wirtualne karty wielowalutowe z usługą raportową Smart Data oraz możliwością powiązania aż 23 rachunków walutowych bez kosztów przewalutowań. Bank udostępnił też klientom biznesowym płatności Garmin Pay oraz Fitbit Pay, proponując tym samym szerokie spektrum najpopularniejszych rodzajów płatności smartfonami oraz smartwatchami. 

Alior TFI 

W ramach Grupy kapitałowej Alior Bank działa Alior TFI (dawne Money Makers). Spółka ta powstała w 2010 roku, a działalność pierwotnie koncentrowała się na usługach związanych z asset management. Współpraca Alior Banku ze spółką zależną Alior TFI dotyczy trzech obszarów: asset management (zarządzanie portfelami klientów indywidualnych/private banking), ofert ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych, a także zarządzania subfunduszami Alior SFIO. Od 5 stycznia 2017 roku Alior TFI jest notowany na rynku alternatywnym warszawskiej giełdy (NewConect). 

Czynniki, w tym zagrożenia i ryzyka, które będą miały wpływ na działalność banków w 2020 roku 

Na sytuację sektora bankowego w 2020 roku wpływ będą mieć przede wszystkim:

• skala popytu zgłaszanego na usługi bankowe, a także zdolność klientów banków do terminowej spłaty zobowiązań finansowych zależy w dużym stopniu od ich kondycji finansowej. Poza sytuacją makroekonomiczną kraju, sytuacja ekonomiczna wielu grup klientów zależy również od prowadzonej polityki gospodarczej. Zarówno spowolnienie tempa wzrostu polskiej gospodarki, jak i zmiana uregulowań prawnych funkcjonowania przedsiębiorstw, może mieć negatywny wpływ na sytuację finansową wybranych klientów banków;
• zmiana otoczenia zewnętrznego oraz wydarzenia międzynarodowe w tym napięcia związane z czynnikami geopolitycznymi, mające wpływ na gospodarkę krajową;
• rozwój oferty usług bankowych przez podmioty nieregulowane;
• polityka Rady Polityki Pieniężnej w zakresie kształtowania się poziomu stóp procentowych;
• utrzymujący się wysoki poziom obciążeń na rzecz BFG.

Poza wymienionymi wyżej czynnikami otoczenia instytucjonalnego, obecnie jednym z ważniejszych jest kwestia walutowych kredytów hipotecznych. Przy braku ostatecznego rozwiązania systemowego w tej sprawie, największe przełożenie na system bankowy będą miały rozstrzygnięcia sądowe w poszczególnych, indywidualnych przypadkach umów. W tym kontekście szczególnie istotne jest orzeczenie unijnego Trybunału Sprawiedliwości (TSUE) z 3 października 2019 roku, które może skłonić większą liczbę kredytobiorców do rozstrzygnięcia sporu na drodze sądowej. Może to mieć silny negatywny wpływ na wyniki banków, w szczególności tych o dużym portfelu tego typu kredytów. Według większości szacunków, łączne koszty dla sektora mogą sięgnąć kilkudziesięciu miliardów złotych, ale są one trudne do oszacowania i będą rozłożone w czasie. Wiele będzie zależało m.in. od faktycznej liczby pozwów (ilu kredytobiorców zdecyduje się na drogę sądową), interpretacji krajowych sądów w poszczególnych sprawach (w nawiązaniu do opinii TSUE), reakcji krajowych instytucji nadzorujących czy działań samych banków. Nie można również wykluczyć scenariusza, w którym kwestia kredytów frankowych znajdzie jednak ostateczne rozwiązanie na drodze ustawowej.

 ¹ Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z 26 czerwca 2013 roku w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm nwestycyjnych, zmieniające rozporządzenie (UE) nr 648/2012